Gezondheidsraad: pak resistentie schimmels zo snel mogelijk aan

Resistentievorming onder schimmels vormt ‘een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid’ en moet zo snel mogelijk aangepakt worden. Dat schrijft de Gezondheidsraad in een ongevraagd advies aan zowel het ministerie van Volksgezondheid als het ministerie van Landbouw.

Schimmelinfecties komen veel voor in Nederland. Zo’n 800 à 900 duizend mensen in Nederland gebruikt jaarlijks een antimycoticum vanwege ‘eenvoudige’ schimmelinfecties, zoals voet- of huidschimmel. Bij zo’n drieduizend patiënten ontstaat er een levensbedreigende schimmelinfectie. Een voorbeeld hiervan is invasieve pulmonale aspergillose, veroorzaakt door Aspergillus fumigatus. Dit ziektebeeld uit zich door hoesten, koorts, en benauwdheid bij veelal imuungecompromitteerde patiënten. Ondanks de hoge incidentie van schimmelinfecties en een toename in de gevonden resistentie is de aandacht voor schimmels in surveillance- en onderzoeksprogramma’s laag, aldus het rapport.

Bestrijdingsmiddelen

De afgelopen decennia is de resistentie bij schimmels toegenomen. Een grote rol speelt het gebruik van bestrijdingsmiddelen tegen schimmels (fungiciden) in de landbouw. Naast het directe risico op resistentie bij het wijdverspreide gebruik hiervan, vormt ophoping van fungiciden en daarmee ophoping van resistente schimmels in het milieu een groot probleem. Zogenoemde hotspots zijn te vinden in onder andere de bollen-, uien-, en aardbeienteelt. De sporen van deze resistente schimmels verspreiden zich makkelijk en worden zo overdragen op mensen.

De meestgebruikte bestrijdingsmiddelen bevatten een chemische stof die zeer veel lijkt op azolen, een soort antimycoticum. Uit surveillancedata uit 2022 van de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid bleek dat de resistentie voor azolen bij A. fumigatus gemiddeld 7,7 procent was. 82,5 procent van de resistentie, op basis van genetische analyse, ontstond in het milieu. De mortaliteit van een invasieve, azoolresistente A. fumigatus-infectie is ongeveer 50 procent. Ook bestaan er al onbehandelbare vormen van invasieve A. fumigatus-infecties.

Daarnaast is het aantal nieuwe antimycotica beperkt. Tegen de nieuwe middelen ontstaat ook snel resistentie. Dit komt omdat nieuwe bestrijdingsmiddelen, op basis van hetzelfde mechanisme als het nieuwe antimycoticum, tegelijkertijd worden toegelaten.

Oproep

De Gezondheidsraad roept daarom onder andere op tot het ‘zo snel mogelijk neutraliseren en verminderen van resistentiebronnen’ en het voorkomen van gebruik van verwante middelen in de landbouw en geneeskunde tegelijk. Daarnaast doet de raad een oproep tot het vergroten van de bestaande expertise en het uitbreiden van het antimicrobiële resistentie surveillanceprogramma met risicovolle schimmels.

< nieuwsoverzicht